Sự cố vỡ hồ chứa bùn đỏ tại mỏ sắt Bản Cuôn và Nhà máy Nghiền tuyển quặng sắt của Công ty cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ (Matexim) tại xã Ngọc Phái, huyện Chợ Đồn ngày 19-7 vừa qua; và trước đó là bục hồ chứa bùn đỏ tại mỏ ba-rít Phặc Lẫm ở xã Lãng Ngâm, huyện Ngân Sơn đều thuộc tỉnh Bắc Cạn, đã lộ rõ những "lỗ hổng" đáng ngại trong quản lý khai thác khoáng sản.
| Sự cố vỡ hồ chứa bùn đỏ tại mỏ sắt Bản Cuôn và Nhà máy Nghiền tuyển quặng sắt của Công ty cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ (Matexim) tại xã Ngọc Phái, huyện Chợ Đồn ngày 19-7 vừa qua; và trước đó là bục hồ chứa bùn đỏ tại mỏ ba-rít Phặc Lẫm ở xã Lãng Ngâm, huyện Ngân Sơn đều thuộc tỉnh Bắc Cạn, đã lộ rõ những "lỗ hổng" đáng ngại trong quản lý khai thác khoáng sản. Thiệt hại lớn Sự cố vỡ hồ chứa bùn đỏ tại mỏ sắt Bản Cuôn và Nhà máy Nghiền tuyển quặng sắt của Công ty Matexim tại xã Ngọc Phái ngày 19-7 gây thiệt hại lớn đối với sản xuất, đời sống của nhân dân địa phương. Đó là sáu ha lúa của nông dân bị vùi lấp dưới lớp bùn đỏ dày, có nơi đến cả gang tay. Đáng ngại là, trong bùn đỏ có cả quặng sắt, chất thải làm cho cây trồng rất khó phát triển, phải nhiều năm nữa mới có thể cải tạo được diện tích này. Bên cạnh đó, gần một ha mặt nước nuôi cá của dân cũng bị bùn đỏ vùi lấp, khó phục hồi; suối Nà Tàu cung cấp nguồn nước sinh hoạt, nước canh tác của xã Ngọc Phái nay cũng bị "ngập" bởi bùn đỏ, ô nhiễm nặng, cá, tôm không sống được, hậu quả sẽ dai dẳng, lâu dài, người dân địa phương phải gánh chịu. Những năm gần đây, hồ chứa bùn đỏ này đã bị rò rỉ, khi có mưa rò rỉ càng lớn làm bùn đỏ chảy ra suối Nà Tầu, tràn vào ruộng, lúa phát triển kém, làm nhân dân xã Ngọc Phái bức xúc. Vào đầu năm 2013, hồ chứa bùn đỏ tại mỏ ba-rít Phặc Lẫm, xã Lãng Ngâm, huyện Ngân Sơn bị bục làm dòng suối Phặc Lẫm dài đến 15 km bị "nhuộm" một mầu đỏ quạch; đoạn suối gần hồ chứa bùn đỏ bị bục, lớp bùn đỏ lắng đọng dày hơn một gang tay, cá của nhân dân nuôi ở suối bị chết, Công ty cổ phần Đầu tư và Khai thác Ba-rít Bắc Cạn (Công ty Ba-rít Bắc Cạn) phải đền bù cho nhân dân 20 triệu đồng và bị Cảnh sát môi trường (Công an tỉnh Bắc Cạn) xử phạt 20 triệu đồng. Không chỉ hai hồ chứa nêu trên, hồ chứa tại một số cơ sở khai thác, chế biến khoáng sản tại xưởng tuyển quặng Bằng Lũng, xưởng tuyển tại mỏ sắt Pù Ổ... trên địa bàn hai huyện Chợ Đồn thường rò rỉ chất thải ra môi trường, ảnh hưởng đến sản xuất, đời sống người dân sở tại. Không xử lý kiên quyết Các cơ quan chức năng tỉnh Bắc Cạn xác định, hoàn lưu bão số 2 vừa qua gây mưa lớn, nước trong hồ chứa bùn đỏ tại mỏ sắt Bản Cuôn và Nhà máy Nghiền tuyển quặng sắt của Công ty Matexim ở xã Ngọc Phái tràn làm vỡ đập, hồ chứa bùn đỏ bị bục bốn hố gần thân đập, bùn đỏ chảy xuống suối Nà Tàu, vùi lấp ruộng lúa của dân. Điều đáng nói là, mỏ sắt Bản Cuôn đã đi vào hoạt động từ nhiều năm nay, nhưng hạng mục rãnh thoát nước dọc từ trên mỏ xuống đến nay vẫn chưa được xây dựng theo thiết kế nên lượng nước rất lớn chảy xuống hồ góp phần làm vỡ đập. Hồ chứa bùn đỏ này có hang động cát-tơ ở dưới đáy, lẽ ra các cơ quan quản lý phải kiên quyết dừng hoạt động khi đã phát hiện nguy cơ bị vỡ, bục đáy, nhưng việc này đã bị "lờ đi" và hậu quả đã xảy ra. Đề phòng ô nhiễm môi trường, UBND tỉnh Bắc Cạn đã yêu cầu Công ty Ba-rít Bắc Cạn phải xây dựng đề án bảo vệ môi trường bổ sung trình cơ quan chức năng thẩm định, phê duyệt thì mới được chuyển từ tuyển quặng Ba-rít khô sang tuyển ướt. Tuy nhiên, cam kết bảo vệ môi trường bổ sung vẫn chưa được cơ quan chuyên môn có thẩm quyền thẩm định và phê duyệt, hồ sơ khai thác sử dụng nước mặt, đăng ký chủ nguồn chất thải nguy hại không có mà Công ty Ba-rít Bắc Cạn vẫn tự ý chuyển sang tuyển ướt, toàn bộ nước thải, bùn đỏ đổ vào hồ chứa không được đầu tư xây dựng chắc chắn. Hoạt động tuyển ướt của Công ty Ba-rít Bắc Cạn diễn ra giữa ban ngày trong thời gian dài, ai cũng biết, nhưng các cấp chính quyền và cơ quan chức năng tỉnh Bắc Cạn không ngăn chặn kịp thời, cho nên đã dẫn đến sự cố đáy hồ chứa bị bục hố lớn, bùn đỏ chảy ra môi trường. Hồ chứa bùn đỏ bị bục, Công ty Ba-rít Bắc Cạn xử lý bằng cách dùng bạt rải lên vị trí bị bục, dùng máy xúc đổ đất lấp hố thì không thể bảo đảm an toàn lâu dài. Mặt khác, nhận định của cơ quan chức năng, khu vực đáy hồ chứa bùn đỏ có nhiều hang cát- tơ nên khó bảo đảm an toàn, nhất là trong mùa mưa. Trên địa bàn tỉnh Bắc Cạn hiện có 11 hồ chứa bùn đỏ, chất thải phục vụ chế biến khoáng sản, trong đó đến nay có đến bốn hồ chứa chưa được cơ quan chức năng thẩm định đề án đánh giá tác động môi trường nhưng vẫn hoạt động. Bảy hồ chứa còn lại, mặc dù đã được cơ quan chức năng thẩm định đề án đánh giá tác động môi trường, nhưng các hạng mục công trình chưa được đầu tư hoàn thiện, hoặc xây dựng chưa đúng thiết kế, cho nên không đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật. Thực tế này cho thấy, hầu hết các doanh nghiệp hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh chưa coi trọng việc đầu tư xây dựng các công trình bảo vệ môi trường, việc xây dựng công trình chỉ để... cho có, mang tính chất đối phó. Cơ quan chức năng không thường xuyên kiểm tra, giám sát thực hiện cam kết bảo vệ môi trường, đặc biệt là có biểu hiện "nương nhẹ" đối với các doanh nghiệp trong vấn đề này. Sau sự cố vỡ hồ chứa bùn đỏ tại mỏ sắt Bản Cuôn và Nhà máy Nghiền tuyển quặng sắt của Công ty Matexim, gây hậu quả nghiêm trọng đối với sản xuất và đời sống nhân dân ở xã Ngọc Phái, UBND tỉnh Bắc Cạn yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường rà soát, kiểm tra toàn bộ hệ thống hồ chứa tại các doanh nghiệp chế biến khoáng sản trên địa bàn. Dư luận đề nghị, việc rà soát, kiểm tra lần này phải thật nghiêm khắc, hồ chứa nào không đầu tư đúng thiết kế, không bảo đảm an toàn thì kiên quyết đình chỉ hoạt động. Đánh giá đúng tổn hại đời sống nhân dân và ô nhiễm môi trường để buộc trách nhiệm bồi thường của chủ đầu tư; Quy rõ trách nhiệm cấp có thẩm quyền trong phê duyệt, thi công, giám sát các công trình xảy ra sự cố, trách nhiệm quản lý nhà nước tại địa bàn. Vỡ hồ chứa bùn đỏ Bắc Cạn đang gióng lên cảnh báo cho nhiều địa phương liên quan. Bài và ảnh: THẾ BÌNH |
0 nhận xét:
Đăng nhận xét